Yargılama Anlamaya Çalış!
“Bir insanı yargılamak yaptığımız en kolay şey. Anlamaya çalışmak ise daha zor bir eylem. Sadece duyularımızla algılayarak verdiğimiz kararlar çoğu zaman bizi yanıltabilir. Ancak bu davranışın arkasındaki gerçek ne diye sorduğumuzda kişiyi anlamaya çalışmak için bir çaba göstermiş oluruz.”
Nurhayat KAYAR, Yazar, Profesyonel Koç
Bu ayki dergi konumuzun ergenler olduğunu öğrendiğimde ergenlerle çalışan biri olarak işimiz zor diye düşündüm. Peki gerçekten öyle mi? Acaba ergen olmak mı zor yoksa ergenlerle çalışmak mı?
Her zamanki tavrımla olaya biraz felsefe yaparak girmeyi tercih ettim. Aslında baktığımızda ergenlik de tüm bireylerin yaşamındaki bir dönem. O halde biz yetişkinler neyi unutup zorlanıyoruz? Belki de unuttuğumuz şey bir zamanlar ergen olduğumuz gerçeği. Eğer ergenlik yaşamın dönemlerinden bir tanesi ise bizler yetişkinler, koçlar, öğretmenler bu dönemi anormalleştirmeyi bırakmalıyız. Kanımca yapmamız gereken ergenlik döneminde olan gençler için bir normalleştirmeyi yaşamamıza entegre etmek.
Aslında ben bunu ergenler ergenlik dönemi zorluklarını nasıl aşabilirler? sorusuna bakınca düşündüm. Burada bu soruya değişik cevaplar vermek mümkün olabilir. O halde bu dönemde ergenlerin neler yaşadığını düşünerek başlayabiliriz. Bu dönem artık gencin somuttan soyut düşünceye geçtiği bir dönem.
Yani aslında bu dönemde genç yaşadığı olaylara anlam verme arayışı içinde. İşte bu anlam verme arayışı onun ailesinde ve çevresinde akran grupları içinde kendi varlığını anlamlandırma arayışı. Çünkü somut düşünmeden soyut düşünceye geçişte bir nevi yaşamın, varlığın yani yaşamla ilgili tüm bu olan biten için bir tanımlama arayışı doğar. O halde genç aslında anlaşılmak istemektedir. Eğer aile, okul ve çevre genci anlamak yerine yargılamak üzere yola çıkarsa gencin hayatında her şey tepe taklak olabilir. İşte bu durumda genç aile, okul ve çevrede bir kimlik edinme davranışları yerine bağımlılıklar geliştirebilir. Yani kimlik edinme arayışı normal iken onu anlamadığımızda genci sigara, alkol vs. bağımlılıklara ya da güç gösterilerine sürükleyebiliriz.
Ergenler bu dönemi aşmak için anlaşılmaya ihtiyaç duyuyorlar. Ancak biz veli, öğretmen, idareci, koç olarak her şeyden önce insan olarak yargılamayı değil anlamak için çabayı tercih etmeliyiz.
Ancak bu çaba için adım attığımızda ergende bize doğru biradım atabilecektir. Elbette şu da bir gerçek ki yaşamdaki her dönem gibi zor dönemlerden biri ergenlik.
Belki de yargılama konusu üzerinde biraz durmaya ihtiyacımız var. Bir insanı yargılamak yaptığımız en kolay şey. Anlamaya çalışmak ise daha zor bir eylem. Sadece duyularımızla algılayarak verdiğimiz kararlar çoğu zaman bizi yanıltabilir.
Ancak bu davranışın arkasındaki gerçek ne diye sorduğumuzda kişiyi anlamaya çalışmak için bir çaba göstermiş oluruz. Yani karşımızdaki ergenin kendini ifade etmesine izin vermek çok önemli. Ve ergende bizim tarafımızdan anlaşıldığını hissettiğinde kendini daha rahat açar.
Burada ergenin kimlik arayışında olduğunu bilmek de önemli. Özellikle aile, öğretmen tarafından onaylanmayan, fikrine değer verilmeyen gençler kendilerine farklı akran grupları seçmektedir. Ve buralarda kendilerini güç gösterisi ile ortaya koyduklarında bilmeden suça sürüklenmektedirler.
Burada yapmamız gerekenlerden biri de ergene tüm varlığıyla değerli ve bütün olduğunu hissettirebilmek olabilir. Bedenini varlığıyla anlamlandıramayan bir gencin var olma yolculuğuna güçlü devam etmesi mümkün olmayacaktır. Bir genci anlamaya çalışmak için başta yetişkin olarak bizlerin de kendini anlama çabası içinde olmamız bir yöntem olabilir.
Gençle savaşmak yerine anlaşmayı tercih etmek çok önemli bir başlangıçtır. Yetişkin olarak bizlerin de bu yolculuktan geçtiğimiz gerçeğini hatırlamak bize önemli ufuklar açar. Eğer genç ergenlik döneminde kimlik bunalımı yaşıyorsa desteğe ihtiyacı var demektir. Birbirimizi anlamaya çalışmak bu şekilde destek olmak gerekir. Aksi takdirde cebine para koymak gibi davranışlar ergenin zorlukla mücadelesinde bir çözüm yolu olmayabilir her zaman. Kanımca bu dönemi genç için kolaylaştırmaya çalışmak biz yetişkinlerin amaçlarından biri olabilir.
Elbette bu yolu tercih ettiğimizde gençten de anlamlı bir iş birliği talep edebiliriz. Başta da belirttiğim gibi bu dönemi anormal bir dönem olmaktan çıkarıp her devrin normali halinde düşünmemiz baştan işi kolaylaştırabilir.
Öyleyse işi kolaylaştırmak üzere yola çıktığımızda ve yargılamak yerine anlama çabası içinde olduğumuzda süreç kendiliğinden kolaylaşır. Ve ergene güç gösterisi yapmak yerine anladığımızı göstermek de sonrasında sürecin yönetimi açısından iyi olabilir.
Şunu da unutmamalıyız ki her birey eşsizdir. Bu yüzden bu eşsiz bireyin arayışı da eşsizdir. O halde bu eşsiz süreci yönetmek üzere yola çıktığımızda kendiliğinden çeşitli yöntemlerde gelişir. Yeter ki ihtiyaç olduğunda bir koçtan ya da psikologdan ya da gerekli yerlerden destek alalım. O halde haydi yargılama, anlamaya çalış…
Nurhayat KAYAR, Yazar, Profesyonel Koç
Koru Coaching Magazine, 9. Sayı, 2024 Ekim
