Koçluk ve Psikoloji: İki Yol, Bir Hedef

“Koçluk ve psikoloji, bireylerin yaşamlarında daha iyi bir performans ve refah elde etmelerine yardımcı olmayı hedefleyen disiplinlerdir.”

LEYLA YILDIRIM

Profesyonel Koç

@leylapozitifyasam

Koçluk ve psikoloji, genel olarak aynı hedefe yönelmiş iki ayrı yoldur. Her iki disiplin de bireylerin yaşamlarında daha iyi bir performans ve refah elde etmelerine yardımcı olmayı hedefler. Ancak, bu iki alan farklı yaklaşımlar ve teknikler kullanır.

Psikoloji, bireylerin zihinsel, duygusal ve davranışsal süreçlerini anlamak ve iyileştirmek için bilimsel prensiplere dayanan bir disiplindir. Koçluk ise genellikle hedef belirleme, motivasyon artırma, performansını en iyi şekilde, konularda bireylere rehberlik etmek amacıyla kullanılan bir uygulama tekniğidir.

Koçluk, bireylerin potansiyellerini ortaya çıkarmalarına ve hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olur. Örneğin, bir koç, bir işletme sahibine işletmesini büyütme hedefinde nasıl ilerleyebileceğini belirlemesinde yardımcı olabilir. Koçluk, genellikle sağlıklı bireylerle çalışır ve odak noktası, şu anda nerede olduklarını ve nereye gitmek istediklerini belirlemek üzerinedir.

Psikoloji ise daha derinlemesine duygusal veya zihinsel sorunların çözümüne odaklanır. Örneğin, bir psikolog, bir bireyin depresyon veya anksiyete gibi rahatsızlıklarla nasıl başa çıkabileceği konusunda terapi sağlayabilir. Psikoloji, genellikle bireylerin rahatsızlık veya sorunlar yaşadığı durumlarda devreye girer ve daha derinlemesine analiz ve terapi gerektiren durumları ele alır.

Koçluk ve psikoloji arasındaki temel fark, koçluğun genellikle sağlıklı bireylerle hedef odaklı çalışması ve daha yüzeysel düzeyde rehberlik sağlamasıdır. Psikoloji ise daha derinlemesine duygusal veya zihinsel sorunların çözümüne odaklanır ve genellikle rahatsızlık yaşayan bireylerle çalışır.

“Koçluk ve psikoloji arasındaki temel fark, koçluğun genellikle sağlıklı bireylerle hedef odaklı çalışması ve daha yüzeysel düzeyde rehberlik sağlamasıdır. Psikoloji ise daha derinlemesine duygusal veya zihinsel sorunların çözümüne odaklanır ve genellikle rahatsızlık yaşayan bireylerle çalışır.”

Koçlukta Travma Çözümü

Travma, tek bir yıkıcı olaydan veya iş uyumsuzluğu, önyargı, belirsiz beklentiler, imkansız iş yükleri, zor insanlarla duygusal olarak tüketen etkileşimler veya güvensizlik duyguları bir dizi stres etkeninden kaynaklanır.

Psikolojide Post Traumatic Growth olarak adlandırılan travma sonrası problemler belirli ölçülerde koçluğun konusu olabilmektedir. Koçluk aslında, travma çözümü için belirli bir protokol sunmaz, ancak bazı koçlar travma sonrası iyileşme sürecine destek olabilirler. Örneğin, bir koç, travma sonrası stresle başa çıkma stratejileri konusunda bir bireye rehberlik edebilir. Ancak, psikoterapi gibi derinlemesine terapi teknikleri travma tedavisinde daha etkilidir ve koçluk yerine psikoterapiye başvurulması daha uygun olacaktır.

Koçlar travma sonrasında danışanlarla aşağıdaki şekillerde çalışabilirler.

1. Kişilerin kendilerine ilişkin algılarını değiştirme,
2. Kişilerarası ilişkileri geliştirme,
3. Hayat felsefelerini değiştirme,
4. Manevi yönelimlerini yeniden şekillendirme,
5. Başkalarına karşı şefkat ve empatilerini artırıma,
6. Duygularını daha kolay ifade etmenin yollarını bulma,
7. Kendi kırılganlıklarıyla daha fazla rahatlık hissetme,
8. Kendilerini yetenekli ve kendine güvenen biri olarak deneyimlemenin yollarını keşfetme,
9. Yaşam önceliklerini gözden geçirme,
10. Yaşamlarında yeni yönler ve amaç belirleme,
11. Aileleri, arkadaşları, işyeri ve toplumla yeniden etkileşime geçme

Koç: “Liderlik becerilerinizi geliştirmek İçin hangi alanlarda çalışmak İstersiniz?”

Koçluk alan kişi: “Ekip yönetimi Konusunda daha etkili olmak istiyorum. Takımımı daha iyi motive etmek ve İşbirliğini artırmak istiyorum.

Koç: “Harika! Peki, bu hedefe ulaşmak İçin hangi adımları atmayı düşünüyorsunuz.

Koçluk alan kişi: “Belki daha sık iletişim Kurarak takım üyelerimin ihtiyaçlarını anlayabilir ve onlara daha fazla destek sağlayabilirim. Ayrıca, onlara daha fazla sorumluluk vererek katılımlarını artırabilirim.

Koç: “Bu çok mantıklı bir yaklaşım! İlerlemenizi takip etmek için bir sonraki seansımıza kadar bu adımları uygulayabilir ve sonuçlarını değerlendirebiliriz.”

Psikoterapi için ise şöyle bir örnek verebiliriz:

Terapist: “Başa çıkmakta zorlandığınız duygusal sorunlar neler?”

Hasta: “Son zamanlarda sürekli endişeli hissediyorum. Gelecek hakkında sürekli kötü senaryolar düşünüyorum ve bu Beni rahatsız ediyor.”

Terapist: “Bu endişeler sıklıkla hangi durumlarda ortaya çıkıyor?”

Hasta: “Genellikle işle ilgili kararlar almam gerektiğinde veya sosyal etkinliklere katılmam gerektiğinde ortaya çıkıyor.”

Terapist: “Anladım. Bu endişelerinizi nasıl yönetmeye çalışıyorsunuz?”

Hasta: “Genellikle nefes egzersizler yapıyorum ve olumlu düşünmeye çalışıyorum, ama pek işe yaramıyor gibi hissediyorum.”

Terapist: “Endişelerinizle başa çıkma yöntemlerini daha etkili hale getirmek için birlikte çalışabiliriz. Belki de endişelerinizin altında yatan kök nedenleri anlamak ve daha sağlıklı başa çıkma stratejileri geliştirmek için birlikte çalışabiliriz.”

Koçluk seansı ve terapi arasındaki farkın analizi:

1. Koçluk Seansı Örneği:

• Koç, bireyin belirlediği hedeflere odaklanır ve bu hedefler doğrultusunda destek sağlar.
• Koç, bireye sorular sorarak kendi çözümlerini bulmasına yardımcı olur ve çözüm odaklı bir yaklaşım sergiler.
• Odak noktası genellikle şu anki durumdan istenen hedefe doğru ilerlemektir.
• Koçluk süreci, bireyin potansiyelini keşfetmesine ve geliştirmesine yardımcı olur.

2. Psikoterapi Örneği:

• Terapist, bireyin duygusal veya zihinsel zorlukları ele alır ve çözüm odaklı olmanın yanı sıra duygusal keşif ve anlayışa da odaklanır.
• Terapist, bireye sorular sormakla birlikte, geçmiş deneyimler, duygusal tepkiler ve düșünce kalıpları gibi derinlemesine konuları da ele alır.
• Odak noktası genellikle mevcut duygusal rahatsızlıkların kökenlerini anlamak ve bunlarla başa çıkma stratejileri geliştirmektir.
• Psikoterapi süreci, bireyin duygusal iyileşme ve kişisel büyüme sürecini destekler.

Sonuç olarak; Bu analizlerle, koçluk ve psikoterapi arasındaki ana farkları anlayabiliriz. Koçluk daha çok hedef odaklı ve çözüm odaklıdır, psikoterapi ise duygusal ve zihinsel zorlukların altında yatan nedenleri anlamaya ve iyileşme sürecini desteklemeye odaklanır.

Koçluk Mesleğinde Uluslararası Kuruluşların Rolü

Koçluk Mesleğini düzenleyen, mesleğin belirli standartlarını belirleyen ve mesleğin gelişimine öncülük eden bazı ulslararası kuruluşlar bulunmaktadır. Bu kuruluşlardan önde gelenleri şunlardır:

• ICF: International Coaching Federation. 1995 yıında Amerika merkezli olarak kurulan ICF, bugün profesyonel olarak eğitilmiş koçlardan oluşan dünyanın en büyük organizasyonu ve küresel koçluk topluluğunun önde gelen sesi haline geldi. ICF’in dünya çapında 150’den fazla ülke ve bölgede 50.000’den fazla üyesi bulunmaktadır.
• AC: Associaton for Coaching: 2002 ylında İngiltere’de kurulan AC, bugün 80’den fazla ülkedeki üyeleri ile dünyanın önde gelen koçluk kuruluşları arasında yer almaya devam etmektedir.
• EMCC: European Mentoring & Coaching Council: EMCC, 1992 yılında Mentorluk Koçluğu Konseyi olarak kuruldu ve 2001–2002 yılları arasında bugünkü adını aldı. EMCC, Avrupa Birliği (AB) içinde koçluk mesleğini temsile eden ve AB yasaları çerçevesinde koçluk mesleğinin standartlarını ve etik kodlarını belirleyen önemli bir koçluk kuruluşu olarak faaliyet göstermektedir.

Uluslararası kuruluşlar, koçluk mesleğinin standartlarını belirleyerek, koçların kaliteli hizmet sunmalarını sağlarlar. Örneğin, bu kuruluşlar üyelerinin belirli bir eğitim düzeyine sahip olmalarını ve mentorluk v esınav aşamalarından geçmelerini, etik kurallara göre hizmet sunmalarını isterler.

Koçlukta Akreditasyon ve Koçluk Unvanları

Koçlukta akreditasyon, koçluk eğitimi verebilecek olan kurluşların ICF, EMCC veya AC gibi uluslararası kuruluşlar tarafından akredite edilmesi anlamına gelmektedir. Koçluk Akreditasyon programları, koç adaylarına koçluğun temel teorilerini, koçluk uygulama modellerini ve becerilerini öğretir. Aynı zamanda süpervizörlük ve mentörlük gibi proglamlar aracılığıya uygulamalı olarak koçluk desteği alırlar. Bu programları tamamlayanlar, uluslararası geçeliliği olan akreditasyonlu bir eğitim sertifikasına sahip olduklarını göstermiş olurlar. Bu aslında koçluk hizmeti alacak olan danışanlar için bir güven göstergesidir.

Koçlukta akreditasyon, bir koçun belirli bir standartta eğitim aldığını ve belirli bir düzeyde yeterliliğe sahip olduğunu belgeleyen bir süreçtir. Bu eğitm ve sınav süreçlerine uygun olarak koçlar çeşitli mesleki unvanlara sahip olurlar. Bu unvanlar koçların koçluk mesleğinde ne kadar birikimli ve deneyimli olduklarını gösterir.

Örneğin ICF tarafından verilen ACC, PCC, MCC gibi unvanlar bulunmaktadır.

• ACC unvanına sahip olabilmek için 60 saat koçluk eğitimi, 10 saat mentör koçluğu almak, 100 saatte koçuk deneyimine sahip olmak gerekmektedir.
• PCC unvanı için en az 125 saatlik eğitimleri tamamlamış ve en az 500 saatlik koçluk hizmeti vermiş olmak gerekmektedir.
• MCC unvanı için 200 saat koçluk eğitimi almış olmak, en az üç ay boyunca 10 saatlik Mentor Koçluğu alınması gerekmektedir.

MYK’nin Koçluk Mesleği Üzerindeki Önemi

Ülkemizde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili kuruluşu olan Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK), koçluk mesleğinin belirli standartlara ve yeterliliklere uygun olmasını sağlar ve bu mesleği düzenler. Profesyonel anlamda koçluk mesleğini icra edebilmek için MYK tarafındandüzenlenen Mesleki Yerlilik Belgesine sahip olmak gerekmektedir.

MYK Koçluk Belgesi, Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun hazırlamış olduğu bir sınav sonucu elde edilen belgedir. Bu belge, koçların mesleki alandaki yeterliliklerin ispatı niteliğindedir. Belge, başarılı bir koçluk hizmeti sunmak için gerekli olan bilginin, yetkinliklerin, becerilerin koçluk

hizmeti sunacak kişide olup olmadığını belirler. Ülkemizde koçluk mesleğini profesyonel olarak icra etmek ve bir ofis açmak için koçluk eğitimlerini almak, belirli bir düzeyde deneyime sahip olmak ve ayrıca MYK belgesine sahip olmak gerekmektedir. Örneğin, bir koç, belirli bir koçluk programından mezun olabilir, birkaç yıl deneyime sahip olabilir ve ICF veya AC gibi kuruluşlardan belirli bir akreditasyon alabilir. Ancak bir ofis açıp profesyonel olarak bu mesleği icra edebilmek için bu eğitimlere ek olarak MYK belgesine de sahip olmak zorundadır.

Koçluk Mesleğinde Etik Kurallar

Koçluk mesleğinde etik kurallar, koçun müşteri gizliliğini koruması, müşterinin iyiliği için çalışması, sınırlarını belirlemesi ve profesyonelce davranması gibi konuları içerir. Örneğin, bir koç, müşterinin kişisel bilgilerini gizli tutmalı ve onların çıkarlarına zarar verebilecek herhangi bir davranıştan kaçınmalıdır. ICF, EMCC ve AC gibi uluslarası kuruluşlar tarafından tespit edilen etik kodlar koçlar için önemli bir rehber görevi görmektedir.

LEYLA YILDIRIM

Profesyonel Koç