Duygusal Zeka Neden IQ’dan Daha Önemlidir

Daniel Goleman

Kitap İncelemesi

Dünyaca ünlü “Duygusal Zeka” kitabının yazarı Daniel Goleman’ın kariyeri bilim gazeteciliğine dayanmaktadır. Goleman. On iki yıl boyunca The New York Times’ta beyin ve davranış bilimleri üzerine yazılar yazdı. 1995 tarihli Duygusal Zeka kitabı, bir buçuk yıl boyunca New York Times’ın En Çok Satanlar listesinde yer aldı. Bu gün dünya genelinde 40 dilde basılan kitap hala en çok satan kitaplar arasında yer almaktadır.

“ Herkes kızabilir,bu kolaydır. Ama doğru insana, doğru ölçüde, doğru zamanda, doğru nedenle ve doğru şekilde kızmak, işte bu kolay değildir.

— Aristo, Nikomakus Etiği

Dünyaca ünlü “Duygusal Zeka” kitabının yazarı DANIEL GOLEMAN KİMDİR?

Daniel Goleman’ın kariyeri bilim gazeteciliğine dayanmaktadır. Goleman. On iki yıl boyunca The New York Times’ta beyin ve davranış bilimleri üzerine yazılar yazdı. 1995 tarihli Duygusal Zeka kitabı, bir buçuk yıl boyunca New York Times’ın En Çok Satanlar listesinde yer aldı. Bu gün dünya genelinde 40 dilde basılan kitap hala en çok satan kitaplar arasında yer almaktadır.

Goleman, duygusal zeka hakkındaki kitaplarının yanı sıra , kendini kandırma, yaratıcılık, şeffaflık, meditasyon, sosyal ve duygusal öğrenme, eko-okuryazarlık ve ekolojik kriz gibi konularda da kitaplar yazmıştır.

Aslen Yahudi kökenli olan Goleman; Pasifik Üniversitesi’nde sosyoloji profesörü olan Fay Goleman (Weinberg) ve beşeri bilimler profesörü Irving Goleman’ın oğludur.

Harvard’ın doktora öncesi bursunu kullanarak Hindistan’da eğitim gören Golemani Harvard’da psikoloji alanında doktorasını aldı. Hindistan’dayken, ruhani öğretmen Neem Karoli Baba ile vakit geçirdi . İlk kitabını Hindistan ve Sri Lanka’daki seyahatlere dayanarak yazdı.

Harvard’da psikoloji alanında doktorasını aldı. Burada burada 1970’lerde bilinç psikolojisi üzerine verdiği dersler popüler olmuştu.

1984’te The New York Times’da bilim gazetecisi olarak çalışmaya başlayan Goleman 12 yıl boyunca bilim yazılarına devam etti.

Goleman, Yale Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Merkezi’nde Akademik, Sosyal ve Duygusal Öğrenme İşbirliği’nin kurucularından biri oldu ve daha sonra Chicago’daki Illinois Üniversitesi’ne geçti. Halen Rutgers Üniversitesi’nde Organizasyonlarda Duygusal Zeka Araştırmaları Konsorsiyumu’nun eş-yönetmenliğini yapmaktadır. Ayrıca Zihin ve Yaşam Enstitüsü’nün yönetim kurulunda yer almaktadır.

DUYGUSAL ZEKA

Daniel Goleman’ın Duygusal Zeka kitabı, duygusal zekaya ilişkin bilimsel araştırmaları, içgörüleri ve sonuçlarını kapsamlı bir şekilde inceleyen bir kitaptır.

Kitap orijinal olarak duygusal beyin, duygusal zeka, uygulamalar, toplumsal etkiler ve duygusal okuryazarlık üzerine 5 bölümden oluşmakatdır. Kitapta, duyguların ardındaki biyoloji ve nörolojiyi, duygusal bilgisizliğin tehlikelerini ve daha iyi sonuçlar için duygusal zekanın nasıl geliştirileceği ele alınmakatdır.

Duygular ve İnsan Beyni

Duygular temelde bizi harekete geçmeye iten güçlü dürtülerdir. Bunlar doğanın, öncelikle hayatta kalmamıza yardımcı olmak için eylemlerimize rehberlik etme yoludur. Her duygu bizi farklı türde bir eyleme hazırlar. Örneğin öfke, düşmanla yüzleşebilmemiz için enerjinin kilidini açmak amacıyla kalp atış hızımızı ve kan dolaşımımızı artırır. Tehlike algısı gözlerimizin açılmasına neden olur, böylece neler olduğunu anlamak için çevremizde olup biteni daha rahat görebiliriz. Buna karşılık sevgi rahatlamamıza, işbirliği yapmamıza ve mutlu hissetmemize yardımcı olur.

Biyolojik yapımız 50.000 nesillik evrimden geliyor. Ancak yaşam tarzımız yalnızca son 5-10 nesilde büyük ölçüde değişti. Biyolojik evrimimiz yeni gerçekliklerimize tam olarak yetişemiyor ve duygularımız durumla uyumsuz olduğunda sorunlar ortaya çıkıyor.

Temelde 2 aklımız var. Duygusal zihin (limbik sistem) sezgisel ve dürtüseldir (amigdala duygusal merkezdir). Rasyonel zihin (prefrontal korteks veya neokorteks) düşünceli ve analitiktir. Duygusal tepki, mantıksal beyin durumu değerlendirme ve bir tepki seçme şansına sahip olmadan önce dürtüyle hareket ettiğimizde meydana gelir.

Tipik olarak rasyonel düşünceleriniz ve duygularınız birlikte çalışır. Etkili düşünce için, örneğin bir hayat arkadaşı seçmek veya önceliklerinizi tartmak için duygulara ihtiyacınız vardır. Ancak güçlü duygular bilişsel yeteneğinizi bozabilir ve net düşünmenizi zorlaştırabilir. Duygusal travma aynı zamanda öğrenmeye zarar verebilir ve depresyon, alkolizm, uyuşturucu, suç vb. risklerini artırabilir.

Duygusal zeka, öz kontrol uygulama, ruh halinizi düzenleme, başkalarıyla empati kurma ve aksiliklerle karşı karşıya kaldığınızda ısrarcı olmak için kendinizi motive etme yeteneğinizi ifade eder.

Araştırmalar IQ’nun hayattaki başarımızın yalnızca %20’sini oluşturduğunu gösteriyor. Geriye kalan %80 ise şans, sosyal sınıf ve duygusal zeka gibi IQ dışı faktörlerden geliyor. Ne kadar akıllı olursanız olun, duygusal dürtülerinizi yönetemezseniz başarılı olamazsınız.

Daniel Goleman, çok sayıda bilimsel araştırmacı ve psikoloğun teorilerini ve içgörülerini kapsamlı bir şekilde derleyerek ikitabının ilk baskılarından duygusal zekanın 5 bileşenden oluştuğunu öne sürdü. Daha sonraki kitaplarında bunlar 4 kategoride yeniden düzenlendi: öz farkındalık, sosyal farkındalık, öz yönetim ve ilişki yönetimi.

Goleman’ın “Primal Leadership” kitabında ve Travis Bradberry ve Jean Greaves’in yazdığı “Duygusal Zeka 2.0” adlı kitapta bu teori biraz daha geliştirilerek sistematik hale getirldi.

Biz bu yazımızda kitabın ilk baskılarına uygun olarak Duygusal Zekanın 5 bileşeni üzerinde duracağız.

• Öz Farkındalık

Duygularınızı Bilin.

Bu, duygularınızın tarafından sürüklenmek yerine, ortaya çıktıkça onların farkında olmakla ilgilidir. Duyguları ortaya çıktıkça gözlemleyip tanımlayabildiğinizde, zihinsel aktiviteleriniz amigdaladan neokortekse kaydırılır ve bilinçdışı bilinçli hale gelir

• Öz Displin

Dürtülerinize karşı yanıtlarınızı yönetin.

Genellikle duygularımızı ilk ortaya çıktıklarında kontrol edemeyiz. Ancak bunların farkına vardığımızda, (i) bu duyguların ne kadar süreceğini belirlemek ve (ii) duruma uygun bir şekilde tepki vermek için tepkimizi yönetebiliriz. Kitapta her duyguyu anlamak ve bunları nasıl etkili bir şekilde yönetip düzenleyeceğimizi anlamak için genelde insanların mücadele ettiği 3 yaygın duygu olan öfke, kaygı ve üzüntünün nasıl yönetilebilceği üzerinde duruluyor.

• Öz Motivasyon

Duygularınızı verimli bir şekilde yönlendirin.

Bu, dürtülerinizi hedeflerinizi engelleyecek değil destekleyecek şekilde yönetmekle. ilgilidir. Öz motivasyon hazzı erteleme, motive kalma ve duygularınızı verimli bir ekilde kanalize etme yeteneğini içerir.

Kitapta (i) duygular ve üretkenlik arasındaki bağlantı, (ii) iyimserliğin performansı nasıl olumlu yönde etkilediği ve (iii) etkilendiği hakkında örnekler sunuluyor.

• Empati + İlişki Yönetimi:

Başkalarının duygularını tanımak.

İlişki yönetimi sonuçta başkalarının duygularını yönetmekle ilgilidir. Bunu yapmak için öncelikle empati geliştirmeniz, yani diğerlerinin duygularını tanımanız ve onların ihtiyaç ve isteklerine uyum sağlamanız gerekir.

Kitabın geri kalanı duygusal zekanın hayatımızın çeşitli yönlerindeki rolüne odaklanıyor. Daniel Goleman özellikle ailedeki duyguların rolüne dikkat çekerek çünkü duygusal okuryazarlığın evlilikleri ve çocukların gelişimini doğrudan etkilediğini ve toplum üzerinde uzun vadeli önemli sonuçlar doğuduğunu öne sürüyor.

Servet Sağlam