Sessiz Duyguların Gücü
YONCA TÜRKER – ICF Onaylı Profesyonel Koç, Mentör/eğitmen
“Duygusal Zekâ (EQ), yalnızca kişinin kendi duygularını değil, başkalarının duygularını da doğru şekilde tanıma, anlama ve yönetme yetisidir.”
Mikro-Mimikler: Görünmeyen Duyguların Aynası
Mikro-mimikler, genellikle bastırılmaya çalışılan ya da farkında olunmadan hissedilen duyguların anlık dışavurumlarıdır. Paul Ekman’ın öncülüğünde yapılan araştırmalar, insanların korku, öfke, üzüntü, tiksinti gibi temel duyguları mikro ifadelere yansıttığını ortaya koymuştur. Bu ifadeler yalnızca 1/25 ila 1/5 saniye sürebilir ve çoğu zaman bilinçli olarak fark edilmez.
Duygusal Zekâ ve Mikro-Mimiklerin İlişkisi
Duygusal Zekâ (EQ), yalnızca kişinin kendi duygularını değil, başkalarının duygularını da doğru şekilde tanıma, anlama ve yönetme yetisidir. Koçun, danışanın gerçek duygusal durumunu sezebilmesi için mikro mimiklere duyarlılığı yüksek olmalıdır. Bu farkındalık, koçun güçlü empati becerileri ve anda kalma pratiğiyle birleştiğinde, koçluk süreci çok daha derinlikli bir hâl alır. Koçluk, sadece konuşulan kelimelerle değil, aynı zamanda söylenmeyenlerle de ilgilidir.
Mikro-Duygular: Ekman’dan Tomkins’e
Paul Ekman 7 temel mikro ifadeyi tanımlar:
- Öfke
- Tiksinti
- Küçümseme
- Şaşkınlık
- Korku
- Üzüntü
- Mutluluk
Carroll Izard ve Silvan Tomkins bu listeye 3 duyguyu daha ekler:
- Utanma
- İlgi
- Suçluluk
Koçlar için bu duyguların yüz ifadelerine yansımalarını doğru okuyabilmek büyük avantaj sağlar.
Koçlukta Sessiz Sinyalleri Yakalama
Mikro mimikler fark edildiğinde doğrudan yüzleştirme yerine, merak temelli ve açık uçlu sorular tercih edilmelidir. Bu yaklaşım danışanın savunmaya geçmesini engeller ve iç dünyasına temas etmesini sağlar:
- “Bunu söylerken yüzünüzde bir duygu belirdi, o an neler hissettiniz?”
- “Bu konuda bedeniniz size ne söylüyor olabilir?”
- “Bunu söylerken bir duraksama oldu, neler geçti içinizden?”
- “İçten içe başka bir şey hissettiniz mi o anda?” vb.
Bu sorularla, danışan kendi duygularını daha net fark eder; koç ise duyguya yönelik güvenli bir alan açmış olur. Sıklıkla, danışanlar bile hissettiklerinin farkında değildir. Koçun sessiz ama derin sezgileriyle sunduğu aynalama, farkındalık anlarının kapısını aralayabilir. Mikro-mimiklerin fark edilmesi, koçluk sürecinde görünmeyeni görünür kılar.
Koçun İçsel Hazırlığı: Anda Kalmak, Sezmek, Aynalamak
Koç, bu hassas gözlemleri yapabilmek için kendi iç dünyasını çok iyi tanımalıdır:
- Kendi duygularına karşı farkındalığı yüksek olmalı
- Önyargılarından arınmış olmalı
- Anda kalmalı, zihinsel mevcudiyet sağlamalı
- Empati yeteneği yüksek olmalı,
- Danışanın yoğun duyguları karşısında içsel dengesini koruyabilmeli
| DUYGU | MİKRO MİMİK ÖZELLİKLERİ |
| Öfke | Kaşlar aşağı ve birbirine doğru çekilir, gözler daralır, dudaklar sıkılır, çene kasılır, burun delikleri genişleyebilir |
| Korku | Kaşlar yukarı kalkar, gözler tamamen açılır (göz akı görünür), beden geri çekilme eğilimindedir |
| Üzüntü | Kaşların iç uçları yukarı ve birbirine çekilir, ağız köşeleri aşağı doğru sarkar, gözlerde donukluk, enerji düşüklüğü |
| Mutluluk | Ağız köşeleri yukarı kalkar, göz kenarlarında kazayağı kırışıklıklar (Duchenne gülümsemesi), gözlerde parlama hissi |
| Tiksinti | Üst dudak yukarı kıvrılır, burun kırışır, kaşlar aşağı çekilir, gözler hafif kısılır |
| Şaşkınlık | Kaşlar aniden yukarı kalkar, gözler açılır, ağız açık ve dudaklar gevşek, alın kırışabilir |
| Nötr | Kaslar gevşek ya da hafif gergin, yüzde anlamlı hareket yok, gözler sabit, duygu bastırma çabası sonucu oluşabilir |
Bu koşullar altında koç, danışanın ifadesiz veya bastırılmış duygularını sezebilir, yüzündeki küçük değişimlerden gerçek iç dünyasına dair ipuçları yakalayabilir. Danışanın dahi farkında olmadığı bu konu açığa çıktığında seans daha anlamlı hale gelir, belki de kök nedenler fark edilir ve çözümsüz kalmış konular ortaya çıkarak, çözüm yolları bulunabilir.
Koçlukta görünmeyeni görmek, hissedilmeyeni hissetmek büyük ustalık ister. Mikro-mimiklerin fark edilmesi, sadece danışanı değil, koçun da sezgi ve farkındalık kaslarını geliştirir.
Sessiz duygular, en güçlü rehberler olabilir — yeter ki onları duyabilecek incelikte bir farkındalıkla yaklaşalım.
YONCA TÜRKER – ICF Onaylı Profesyonel Koç, Mentör/eğitmen
0 yorum